Spandex là một loại sợi nhân tạo với khả năng co giãn tốt, được ứng dụng rất nhiều trong ngành công nghiệp may mặc hiện nay. Vậy vải Spandex có những đặc điểm như thế nào và được ứng dụng trong đời sống ra sao? Hãy cùng ONOFF khám phá qua bài viết dưới đây nhé.
Vải Spandex là gì?
Spandex hay Lycra, Elastane là một loại sợi nhân tạo được sản xuất ra để thay thế cao su. Spandex có độ đàn hồi tuyệt vời, trên thực tế chứng minh là sợi Spandex có thể kéo dài đến 500% so với chiều dài ban đầu của chúng.
Loại vải này có thể co giãn gấp 5-8 lần kích thước bình thường của nó, thường được sử dụng trong quần áo tiêu dùng dạng body. Trong hầu hết các trường hợp, vải Spandex nguyên chất không được sử dụng trong hàng may mặc. Thay vào đó, một lượng nhỏ vải này được dệt thành các loại sợi tổng hợp, bán tổng hợp hoặc hữu cơ khác.
Sợi Spandex được tạo ra bằng cách kết hợp một polyglycol chuỗi dài kết hộ với một diisocyanate ngắn và có chứa ít nhất 85% polyurethane.
Ở Bắc Mỹ, người ta gọi loại vải này là Spandex. Còn tại châu Âu tên gọi của vải Spandex là các biến thể của “elastane”: trong đó élasthanne (Pháp), Elastan (Đức), elastano (Tây Ban Nha), elastam (Ý) và elastaan (Hà Lan). Elastane là cách gọi đúng về mặt hóa học nhất để chỉ loại vải này.
Cái tên Lycra là nhãn hiệu đã đăng ký của DuPont Corporation. Chỉ vải Spandex do DuPont sản xuất mới có thể được gọi là Lycra, nhưng loại vải này giống hệt về mặt hóa học với các loại vải được gọi là Spandex hoặc Elastane. Lycra là tên gọi hay được dùng tại các nước như: Anh, Ireland, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Brazil, Argentina, Úc, New Zealand và Israel.
Giống như các polyme khác, Spandex được tạo ra từ các chuỗi monome lặp lại được tổ chức với nhau bằng axit. Đầu quá trình phát triển Spandex, người ta đã công nhận rằng chất liệu này có khả năng chịu nhiệt cao, có nghĩa là các loại vải nhạy cảm với nhiệt nổi tiếng như Nylon và Polyester được cải thiện khi kết hợp với Spandex.
Tính co giãn của Elastane ngay lập tức khiến nó được ưa chuộng trên khắp thế giới, và sự phổ biến của loại vải này vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Nó có mặt trong rất nhiều loại quần áo mà hầu như người tiêu dùng nào cũng sở hữu ít nhất một món đồ có chứa Spandex, và không chắc rằng độ phổ biến của loại vải này sẽ giảm trong tương lai gần. Tuy nhiên, đáng tiếc là Elastane có tác động xấu đến môi trường đáng kể sau khi nó được đưa vào thị trường tiêu dùng.
Lịch sử hình thành và phát triển
Sợi Spandex đã bắt đầu nhen nhóm từ thời điểm thế chiến thứ II. Khi này các nhà khoa học đã tìm ra những giải pháp khác nhau để thay thế cho chất liệu cao su đang ngày càng khan hiếm trên thế giới.
Trong chiến tranh, nhu cầu sử dụng cao su rất lớn, hầu như các thiết bị xây dựng hầu như đều cần sử dụng đến. Tại thời điểm đó, giá cao su thường xuyên biến động, cung không đủ cầu. Tình hình đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tìm ra một chất liệu có thể giải quyết được các vấn đề trên.
Lúc đầu, mục tiêu của các nhà khoa học là phát triển một sợi đàn hồi bền vững dựa trên các polyme tổng hợp. Năm 1940, các chất đàn hồi polyurethane đầu tiên được sản xuất. Những polyme này là một chất thay thế thích hợp cho cao su.
Cũng trong thời gian đó, các nhà khoa học tại Du Pont đã sản xuất các polyme nylon đầu tiên có đặc tính rất cứng. Do đó họ buộc phải nỗ lực để đàn hồi hóa chúng, cho đến khi phát hiện các polyurethan khác có thể được tạo ra thành những sợi chỉ mịn. Từ đó, họ quyết định những vật liệu này có thể hữu ích trong việc tạo ra nhiều sợi nylon, có thể kéo giãn hơn hoặc làm quần áo nhẹ.
Năm 1952, các sợi Spandex đầu tiên được hình thành và sản xuất thử nghiệm bởi Farbenfabriken Bayer – một nhà khoa học Đức. Ông giành được bằng sáng chế của Đức cho phát minh của mình vào năm 1952.
Năm 1962, Du Pont kết hợp với Công ty Cao su Hoa Kỳ để sản xuất sợi Spandex. Ông sử dụng cái tên Lycra để gọi loại vải này và đặt tên cho thương hiệu của mình. Cho đến nay, đây vẫn là công ty có quy mô lớn và dẫn đầu thế giới về sản xuất sợi Spandex. Spandex được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp may mặc trên toàn thế giới.
Quy trình sản xuất vải Spandex
Một quy trình sản xuất vải sợi Spandex sẽ diễn ra như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu dưới đây nhé.
Tạo ra prepolymer
Kéo sợi khô là phương pháp tạo ra 94,5% các sợi Spandex thành phẩm trên thế giới hiện nay. Với bước đầu tiên của quy trình đó là tạo ra sợi prepolymer. Glycol dễ được trộn với monomer diisocyanate theo tỉ lệ 1:2 trong một bình phản ứng để tạo ra chất chuẩn bị prepolymer.
Tạo dung dịch kéo sợi
Sau khi tạo ra các prepolymer, nhà sản xuất sẽ cho chúng phản ứng với diamine theo tỉ lệ 1:1. Phản ứng này được gọi là phản ứng mở rộng chuỗi. Kết quả sau phản ứng sẽ thu được một dung dịch, sau đó sẽ đem pha loãng bằng dung môi (DMAc) để tạo ra dung dịch kéo sợi. Chất dung môi này sẽ giúp làm dung dịch loãng hơn và dễ xử lý hơn. Sau đó nó có thể được bơm vào tế bào sản xuất xơ.
Quay sợi
Dung dịch kéo sợi được thu lại ở bước 2 sẽ được bơm vào máy quay hình trụ để tạo thành sợi Spandex. Khi các sợi này đi qua máy quay sợi sẽ được gia nhiệt bằng khí nito, dung môi hóa học để polymer lỏng phản ứng hóa học. Và sau đó sẽ hình thành các sợi rắn.
Tạo sợi Spandex
Khi ra khỏi máy quay sợi, các sợi rắn sẽ được tập hợp lại với nhau để tạo thành sợi Spandex thành phẩm với độ dày đúng mong muốn. Mỗi một sợi Spandex được tạo thành từ nhiều sợi riêng lẻ, nhỏ.
Xử lý sợi
Sau khi thu được các sợi Spandex, người ta sẽ sử dụng chất Magnesi stearat hoặc một polyme khác để ngăn chặn sự bám dính giữa các sợi với nhau. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình dệt may. Cuối cùng các sợi sẽ được chuyển qua con lăn lên ống chỉ và đem dệt thành vải.
Kiểm tra chất lượng
Khi các sợi Spandex được hoàn thành và lăn lên ống chỉ. Chúng sẽ được trải qua một bước cuối cùng là kiểm tra về chất lượng của sợi. Kiểm tra về khả năng co giãn, về kích thước tiêu chuẩn. Nếu không phù hợp sẽ bị loại bỏ, chỉ sử dụng những loại sợi đạt tiêu chuẩn đề ra.
Vải Spandex được sản xuất ở đâu?
Vải Spandex được sản xuất bởi nhiều tập đoàn quốc tế khác nhau. Một số tập đoàn này, chẳng hạn như DuPont , có nhà máy ở hàng chục quốc gia khác nhau, nhưng những tập đoàn khác có thể được bản địa hóa cho một quốc gia cụ thể.
Phần lớn các nhà máy sản xuất vải thun trên thế giới được đặt tại Trung Quốc. Trước đây, hầu hết loại vải này được sản xuất ở Hoa Kỳ, nhưng chi phí lao động giảm đã thúc đẩy việc sản xuất nhiều loại hàng dệt khác nhau sang Trung Quốc trong vài thập kỷ qua.
Trong khi nhiều loại vải dệt tổng hợp đã không còn phổ biến trong những năm gần đây, không có sản phẩm nào thay thế được vải Spandex, điều đó có nghĩa là ngành vải này sẽ tiếp tục tăng trưởng cho đến ít nhất là năm 2023.
Đặc tính của sợi Spandex
Ưu điểm
- Co giãn tốt
Đây là ưu điểm nổi bật nhất của Spandex. Sợi Spandex có thể được kéo giãn căng nhiều lần, mà sau đó vẫn có thể phục hồi nguyên vẹn chiều dài và hình dạng ban đầu của nó. Thực tế chứng minh rằng sợi Spandex có thể kéo dài hơn 500% chiều dài ban đầu của nó mà không ảnh hưởng gì.
- Độ bền cao
Spandex có thể chịu được nhiệt độ cao, khi bị nhăn nó có thể chịu được sự định hình của nhiệt độ để trở về phẳng phiu.
- Ưu điểm khác
Ngoài 2 ưu điểm nổi bật trên, Spandex còn có các ưu điểm khác như: nhẹ, trơn, mềm và cực dễ nhuộm màu; chất liệu không tích điện; chịu mài mòn tốt; không tạo xơ hay thắt nút trên bề mặt vải.
Nhược điểm
Cũng như những loại vải khác, Spandex cũng có những nhược điểm như: khả năng hút ẩm kém, dễ hỏng và kém bền khi sử dụng thuốc tẩy.
Vải Spandex có những loại nào?
Spandex pha Cotton
Sự pha trộn giữa Spandex và Cotton tạo ra loại vải được gọi là Cotton Spandex. Loại vải này có những ưu điểm, đặc tính của cả 2 chất liệu này như: khả năng co giãn, thấm hút nhanh, mềm nhẹ. Tại ONOFF, vải cotton Spandex được ứng dụng triệt để để may áo phông, áo sơ mi co giãn hoặc thậm chí để may đồ lót. Chất vải này rất ít bám bẩn và có thể dễ dàng được giặt sạch.
Poly Spandex (thun lạnh)
Polyester pha với Spandex tạo ra loại vải thun lạnh, mềm mịn, mỏng mát khi mặc. Với ưu điểm là co giãn tốt và có độ bóng nhẹ làm tăng tính thẩm mỹ cho sản phẩm, sản phẩm này được ứng dụng làm áo phông nữ nhận được khá nhiều sự yêu thích. Bên cạnh đó, vải này cũng rất dễ bảo quản và sử dụng.
Vải len Spandex
Nghe tên là chúng ta đã thấy loại vải để sản xuất quần áo mặc vào mùa thu đông ấm áp. Vải len Spandex có độ co giãn tốt, có khả năng chống co ngót và mềm mại.
Ứng dụng
Spandex được sử dụng rất nhiều trong ngành may mặc hiện nay. Nó được dùng để may các trang phục như: đồ thể thao, đồ bơi, đồ lót, đồ tắm, quần trượt tuyết, skinny jeans, các loại quần legging bó sát, trang phục cho vận động viên đạp xe, chèo thuyền…
Mua ngay: Đồ lót nam | Tất nam —– Đồ lót nữ | Tất nữ
Ngoài ra, Spandex còn được sử dụng để sản xuất các sản phẩm niềng răng chỉnh hình, găng tay, gối vi sinh, thắt lưng khiêu vũ của các nam vũ công hoặc dây đai áo ngực, vỏ bọc ghế,…
Cách vệ sinh và bảo quản đồ từ sợi Spandex
Chúng ta nên vệ sinh và bảo quản những trang phục, đồ dùng được sản xuất từ sợi Spandex như thế nào để bền và dùng được lâu.
- Nên giặt đồ Spandex bằng tay với nước ấm và sử dụng các chất tẩy rửa nhẹ nhàng. Trong quá trình giặt không nên vắt. Giặt xong nên hong phơi dưới trời thoáng mát, không nên dùng máy sấy.
- Không nên đổ trực tiếp các chất tẩy rửa lên sản phẩm làm từ vải sợi Spandex, nên sử dụng chất giặt tẩy có nồng độ thấp.
- Hạn chế việc là, ủi quần áo Spandex. Nếu có, chỉ nên sử dụng mức nhiệt thấp nhất, ủi nhanh chóng. Tránh để quá lâu bàn ủi trên vải, dễ gây hư hỏng. Khi ủi đồ nên lật mặt trái của vải.
- Không nên mang đồ đi giặt ở ngoài tiệm, sẽ nhanh làm hỏng đồ đó các bạn.
Với một số thông tin về loại sợi Spandex, mọi người sẽ biết và hiểu rõ hơn về loại vải đang được sử dụng rất nhiều hiện nay. Một loại vải với những ứng dụng quan trọng góp phần phát triển cho ngành công nghiệp dệt may.
Hi vọng với những thông tin trên đã giúp bạn hiểu về chất liệu vải Spandex. Hiện nay, các sản phẩm đồ lót, quần áo thể thao, tất của ONOFF thường sử dụng chất liệu Spandex và rất được khách hàng tin tưởng. Bạn có thể tham khảo các thông tin chi tiết về các bộ sưu tập mới nhất của chúng tôi tại đây!
